Tác giả: ThS. Nguyễn Thị Nga
Đơn vị:
Khoa Lý luận cơ sở
Công tác bình đẳng giới nói chung và
công tác bình đẳng giới trong lĩnh vực chính trị nói riêng là nhiệm vụ chiến
lược, lâu dài của cả hệ thống chính trị Việt Nam. Bình đẳng giới trong lĩnh vực
chính trị được xem là một trong những nội dung quan trọng, then chốt, tạo cơ
hội cho phụ nữ được nói tiếng nói đại diện cho giới mình, được phát huy trình
độ năng lực, kinh nghiệm, thể hiện quan điểm trong quyết định các chính sách về
các lĩnh vực khác nhau của quốc gia. Thông qua đó, góp phần tạo nên nền tảng
vững chắc cho việc thúc đẩy bình đẳng giới trong mọi lĩnh vực của đời sống xã
hội.
Trong “Chính cương vắn tắt”, “Sách lược
vắn tắt” của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định nhiệm vụ của cách mạng
Việt Nam là “đánh đổ đế quốc Pháp và bọn phong kiến, làm cho nước Nam hoàn toàn
được độc lập, nam nữ bình quyền”. Chính vì vậy, ngay sau khi giành độc lập Đảng
và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến việc đảm bảo quyền con người của phụ nữ
nói chung và quyền chính trị của phụ nữ nói riêng, coi đó là một trong những mục
tiêu lớn, một chương trình hành động thiết thực nhằm đảm bảo quyền con người.
Thúc đẩy sự tham gia lãnh đạo, quản lý của nữ giới trong lĩnh vực chính trị có
tầm quan trọng to lớn, vì một số lý do sau đây:
Một
là, sự tham gia lãnh
đạo, quản lý của phụ nữ có vai trò quan trọng vì thúc đẩy bình đẳng giới trong
lãnh đạo, quản lý là vấn đề của quyền bình đẳng và công bằng về sự đại diện
chính trị. Lãnh đạo còn là sự đại diện cho lợi ích và tiếng nói của mọi giai
cấp, tầng lớp và giới tính. Đại diện chính thức là những người trở thành
lãnh đạo do họ được bầu hoặc bổ nhiệm vào một vị trí lãnh đạo, quản lý cụ thể
trong hệ thống chính trị theo đúng quy trình, thủ tục, luật pháp quy định. Những
người lãnh đạo là đại diện chính thức như thế có tầm quan trọng đối với những
người đã bầu ra họ hoặc cấp dưới của họ vì họ sẽ bảo vệ nhu cầu, lợi ích của cử
tri hoặc cấp dưới trong quá trình hoạch định và thực thi chính sách công. Do phụ nữ chiếm 50% dân số nên đại diện
của phụ nữ trong lãnh đạo cần phản ánh tỷ lê tương đương là vấn đề của “quyền
đại diện”
Hai
là, thúc đẩy nữ giới
tham gia lãnh đạo, quản lý trong khu vực công đảm bảo luật pháp, chính sách
công có chất lượng tốt hơn, bảo đảm được nhu cầu và lợi ích của nữ giới. Giữa
nam giới và nữ giới có cách nhìn nhận, đánh giá cũng như nhu cầu, lợi ích khác
nhau. Chính vì vậy, những yếu tố này cần được thể hiện trong quá trình xây
dựng, ban hành hệ thống chính sách, pháp luật thông qua đại diện của từng giới.
Hơn nữa, bản thân phụ nữ với những đặc trưng về sự chu toàn, khéo léo cũng sẽ
góp phần xây dựng hệ thống chính sách toàn diện hơn, phù hợp hơn, đặc biệt là
những chính sách có ảnh hưởng tới phụ nữ.
Ba
là, việc thúc đẩy sự
tham gia lãnh đạo, quản lý của nữ giới trong lĩnh vực chính trị cũng như các
lĩnh vực khác, chính là đang đẩy mạnh khai thác và sử dụng triệt để, hiệu quả
hơn nguồn nhân lực chất lượng cao. Bất cứ một quốc gia nào, một nền chính trị
nào cũng cần có những lãnh đạo giỏi, đến từ cả nam giới và nữ giới. Nữ giới
chiếm 50% dân số, nếu như không mở rộng các vị trí lãnh đạo nữ nghĩa là đang
hạn chế, thậm chí là “lãng phí” nguồn nhân lực chất lượng cao.
Bốn
là, xuất phát từ đặc
trưng của phái nữ là sự chỉn chu trong công việc, sự gần gũi đối với người
khác, khả năng “biết lắng nghe”, từ đó giúp cho việc nữ giới “tham chính” sẽ
chịu khó nắm bắt nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân, của cấp dưới cũng như khả
năng thu thập các thông tin phản hồi về việc thực thi các chính sách, pháp luật
tốt hơn, giúp nâng cao hiệu quả thực hiện cũng như sẽ có những điều chỉnh kịp
thời với hệ thống chính sách, quy định. Nhiều nhà lãnh đạo nữ với
tố chất và bản tính mềm dẻo, khéo léo nhưng quyết đoán đã giải quyết những vấn
đề lớn, quan trọng một cách linh hoạt và hiệu quả, mang lại lợi ích cho quốc
gia dân tộc và đóng vai trò quốc tế.
Năm
là, sự tham gia lãnh
đạo, quản lý nhiều hơn của phụ nữ trong lĩnh vực chính trị và hành chính công
có đóng góp cho sự phát triển bền vững của các quốc gia vì các lãnh đạo nữ
trong khu vực công có xu hướng ủng hộ hơn những chính sách ảnh hưởng đến sự
phát triển bền vững của quốc gia như môi trường, y tế, giáo dục.
Sáu
là, nữ giới tham gia
lãnh đạo, quản lý góp phần từng bước xóa bỏ định kiến giới về vai trò của người
phụ nữ trong gia đình và ngoài xã hội, góp phần dần xóa bỏ định kiến cho rằng
nữ giới chỉ và chỉ nên, chỉ cần làm tốt công việc nội trợ, gia đình. Cho nên,
có thể nói việc thúc đẩy nữ giới tham gia lãnh đạo, quản lý chính là góp phần
nâng cao nhận thức về bình đẳng giới trong xã hội, cộng đồng và gia đình.
Thêm nữa, việc thúc đẩy nữ giới tham
gia lãnh đạo, quản lý còn xuất phát từ chính thực tiễn: tỷ lệ nữ giới trong
lãnh đạo, quản lý ở Việt Nam cho đến nay vẫn chưa đạt tỷ lệ mà Đảng và Nhà nước
ta đặt ra. Cho nên, việc thúc đẩy nữ giới tham gia lãnh đạo, quản lý chính là
góp phần hiện thực hóa chủ trương, đường lối của Đảng trong tình hình mới.
Như vậy, với những phân
tích ở trên có thể thấy rằng việc thúc đẩy nữ giới tham gia lãnh đạo, quản lý
là hết sức cần thiết. Sự
tham gia lãnh đạo của phụ nữ rất quan trọng và điều quan trọng hơn là phải nhận
thức rõ rằng phụ nữ không phải là một nhóm đồng nhất. Tùy thuộc vào việc phụ nữ
trẻ hay lớn tuổi, có học vấn hoặc không có bằng cấp, sống ở nông thôn hay thành
thị, họ có những kinh nghiệm sống khác nhau dẫn đến các ưu tiên và nhu cầu khác
nhau. Cần tính đến các đặc điểm, điều kiện, nhu cầu này mới chính là cơ sở để
hướng đến bình đẳng giới nói chung, bình đẳng giới trong lĩnh vực chính trị nói
riêng một cách thực chất.