Theo Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 22/03/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia về xã nông thôn mới (NTM) nâng cao giai đoạn 2021-2025, gồm 19 tiêu chí. Mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao cần tiến hành đồng thời 3 nhiệm vụ chính gồm: (i) xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn từng bước hiện đại; (ii) xây dựng cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch (iii) xây dựng nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, đặc biệt là các hoạt động bảo vệ môi trường sinh thái, chăm sóc sức khỏe nhân dân để đảm bảo tính bền vững của Chương trình.

Để phấn đấu đạt được các mục tiêu theo Quyết định 318/QĐ/TTg ngày 22/03/2022 của Thủ tướng Chính phủ và Thông báo Kết luận số 1183-TB/TU ngày 28/9/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ùy Hải Dương phấn đấu đến hết năm 2025 có ít nhất 60% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Tỉnh đã tập trung tổ chức triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, đã huy động cå hệ thống chính trị và mọi người dân tham gia; tổ chức đánh giá rà soát ở 151 xã theo tiêu chí của Chính phủ; thành lập ban chỉ đao xây dựng NTM ở 3 cấp. Hải Dương là tỉnh thứ 5 trong toàn quốc được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Đến ngày 30/12/2024, toàn tỉnh đạt 100% xã đạt chuẩn (NTM); 65/151 xã (đạt 43%) được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; 12/12 huyện, thành phố, thị xã được công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (09 huyện được công nhận đạt chuẩn NTM và 03 thành phố, thị xã được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM).

Cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các ban, ngành, đoàn thể các cấp tỉnh Håi Dương tích cực chỉ đạo, vận động nhân dân triển khai Chương trình; đóng góp ý kiến vào đồ án quy hoạch và đề án xây dựng nông thôn mới; góp công lao động, kinh phí, hiến đất, tháo dỡ các công trình phục vụ xây dựng NTM nâng cao, đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, chăm lo sự nghiệp giáo dục, sức khỏe nhân dân; xây dựng môi trường, cảnh quan xanh, sạch, đẹp ở nông thôn; phát huy dân chủ, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh; đoàn kết giúp đỡ nhau trong cộng đồng.

Thời gian qua, với sự nỗ lực, quyết tâm của toàn Đảng bộ và nhân dân tỉnh Hải Dương đã khắc phục những khó khăn, tập trung thực hiện các Nghị quyết, Chương trình đề ra và đã đạt được nhiều thành quả quan trọng, bộ mặt nông thôn Hải Dương đã đổi mới rõ nét. Các công trình xây dựng khang trang và ngày càng hoàn thiện, đáp ứng ngày càng tốt hon nhu cầu sản xuất và sinh hoạt cửa người,dân. Nền kinh tế số đã bắt đầu phát triển, hệ thống giao thông nông thôn cơ bản đồng bộ, kết nối thông suốt từ các tuyên đường thôn, đường xã đến quốc lộ, tỉnh lộ, đáp ứng nhu cầu vận chuyển nông sản. Hệ thống trường học các cấp được đặc biệt quan tâm đầu tư xây dựng, nâng cấp, là nền tảng quan trọng để chất lượng giáo dục của các địa phương trong tỉnh ngày càng nâng cao. chất lượng giáo dục của các địa phương trong tỉnh ngày càng nâng cao. Hệ thống các cơ sở y tế được chú trọng hoàn thiện, đảm bảo chất lượng trong khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân, tình trạng ô nhiễm môi trường từng bước được khắc phục. Sản xuất nông nghiệp đạt được những kết quả quan trọng, cơ cấu nông nghiệp chuyển dịch theo hướng tích cực. Đã hình thành một số vùng sản xuất chuyên canh tập trung,quy mô lớn, có giá trị kinh tế cao; hình thành một số chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu sản phẩm có chất lượng; có 450 sản phẩm OCOP được đánh giá phân hạng. Thu nhập của nông dân được nâng lên, đời sống cũa người dân, nông thôn cải thiện rð rệt, an ninh trật tự an toàn xă hội nông thôn được cũng cố. Kinh tế nông thôn ngày càng phát triển, đời sống vật chất của người dân ngày càng được nâng lên, tạo ra chuyển biến về đời sống văn hóa tinh thần ngày càng đa dạng, phong phú, trong đó các giá trị văn hóa truyền thống dược giữ gìn, bảo tồn và phát huy. Hệ thống chính trị ở cơ sở ngày càng vững mạnh, an ninh trật tự xã hội dược giữ vững, niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng ngày càng được củng cố.

Cùng với thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, các cấp ủy, chính quyền tỉnh Hải Dương luôn chú trọng, gắn việc thực hiện Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở với phong trào xây dựng nông thôn mới, Nông thôn mới nâng cao. Với phương châm“ Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”, phong trào xây dựng nông thôn mới nâng cao được cả hệ thống chính trị vào cuộc trong tất các khâu vận động tuyên truyền, lãnh đạo, tổ chức thực hiện. Việc thực hiện các tiêu chí Nông thôn mới nâng cao trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nhận được sự ủng hộ tích cực của nhân dân, tạo tiền đề quan trọng để tỉnh sớm về đích Nông thôn mới nâng cao.

Phát huy dân chủ, bảo đảm quyền được biết được bàn, được làm trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở Hải Dương đã đem lại kết quả tích cực. Nhiều hộ gia đình, cá nhân đã ủng hộ hiến hàng trăm m² đất. Nguồn vốn trong dân đóng góp tính đến nay 156.910 triệu đồng (đạt 0,32%) tổng nguồn vốn. Vì vậy, năm 2024 phong trào xây dựng NTM của tỉnh đã đã đạt được kết quả đáng khích lệ: có 65 xã đạt chuẩn NTM nâng cao.

Trong triển khai thực hiện các công trình dự án, các khu dân cư đều tổ chức họp các hộ gia đình bàn bạc công khai đi đến thống nhất và thông tin rộng rãi qua nhiều hình thức trên trang thông tin điện tử của xã; niêm yết tại trụ sở Ủy ban nhân dân xã; trên hệ thống loa truyền thanh và tại các hội nghị họp dân. Khi tiến hành các làm các công trình cụ thể như làm đường, thi công tuyến thủy lợi, người dân ở các thôn, khu dân cư thành lập ban giám sát đầu tư cộng đồng. Các khoản đóng góp của nhân dân được thực hiện đúng theo quy định, đảm bảo công khai, dân chủ, do người dân tự bàn bạc, quyết định. Nhân dân trực tiếp quản lý, quyết định đầu tư theo các hạng mục, đề án đã được phê duyệt. Vì vậy, khi triển khai thực hiện các công trình, dự án đều nhận được sự thống nhất cao của người dân.

Thực hiện dân chủ trong xây dựng NTM là Chương trình hợp lòng dân, được nhân dân đồng tình hưởng ứng, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân ở cơ sở là nhân tố quyết định đến sự thành công của Chương trình. Có thể khẳng định, yếu tố tạo nên thành công của Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM là gắn xây dựng NTM nâng cao với thực hiện phát huy dân chủ ở Hải Dương đã góp phần tích cực trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Những kết quả đạt được là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, đặc biệt là của người đứng đầu từ tỉnh đến các địa phương, phát huy mạnh mẽ vai trò của các tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội và sự đồng thuận của nhân dân.

Để thực hiện tốt Chương trình xây dựng nông thôn nâng cao mới giai đoạn 2021-2025, cần quan tâm đến vấn đề sau:

Thứ nhất, Tiếp tục cuộc vận động xã hội sâu rộng về xây dựng NTM nâng cao. Cần đặc biệt coi trọng công tác tuyên truyền và tổ chức các phong trào thi đua xây dựng NTM nâng cao từ tỉnh đến cơ sở nhằm nâng cao nhận thức; thường xuyên cập nhật những mô hình, các điển hình tiên tiến, sáng kiến và kinh nghiệm hay về xây dựng NTM nâng cao trên các phương tiện thông tin đại chúng để phổ biến và nhân rộng các mô hình này.

Thứ hai, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp. Nâng cao vai trò trách nhiệm cấp ủy, chính quyền, nhất là vai trò người đứng đầu trong xây dựng NTM nâng cao. Thực tiễn cho thấy, ở những nơi nào, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, đoàn thể thực sự tâm huyết, trách nhiệm, vào cuộc thường xuyên, quyết liệt thì xây dựng NTM nâng cao đạt được cå mục tiêu về lượng và đi vào chiều sâu chất lượng.

Thứ ba, phát huy vai trò Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức thành viên ở cơ sở tiếp tục phát huy vai trò trong tuyền vận động đoàn viên, hội viên chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và các quy định về Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở; vận động nhân dân tham gia vào các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước. Qua đó, giúp người dân nâng cao ý thức tham gia tích cực với chính quyền địa phương cùng chung tay xây dựng NTM.

Thứ tư, phát huy vai trò của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong phát động, tham gia hưởng ứng các Phong trào xây dựng NTM nâng cao ở cơ sở. Việc phát huy tốt vai trò chủ thể của nhân dân trong xây dựng NTM nâng cao là hết sức quan trọng. Với phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng", là kim chỉ nam cho quá trình xây dựng NTM bền vững. Đặc biệt, việc lấy ý kiến hài lòng của người dân khi xét, công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao đã tạo ra hiệu ứng rất tốt trong xã hội, giúp chính quyền các cấp có cơ sở khi quyết định công nhận đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM nâng cao; bên cạnh đó, những vần đề người dân chưa hài lòng, chính là kênh thông tin quan trọng để cấp ủy, chính quyên các cấp đưa ra giải pháp, cam kết tiến độ xử lý để đảm båo xây dựng NTM bền vững.

Thứ năm, khai thác tiềm năng, lợi thế sẵn có của địa phương về điều kiện tự nhiên và nhân lực trong chuyền dịch cơ cấu kinh tế gắn với xây dựng NTM nâng cao.Trong điều kiện nguồn lực hỗ trợ trực tiếp của ngân sách nhà nước có hạn phải đa dạng hóa việc huy động nguồn lực từ các thành phần kinh tế (doanh nghiệp, tín dụng, đóng góp của nhân dân,...), nguồn từ đấu giá quyền sử dụng đất.

Thứ sáu, Trong quá trình triển khai phải thực hiện lồng ghép có hiệu quả và đồng bộ các chương trình, dự án kết hợp giữa phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân với quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển văn hóa xã hội và môi trường theo quy hoạch và đề án xây dựng nông thôn mới. Việc huy động đóng góp của người dân phåi được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, bàn bạc dân chủ không gượng ép quá sức dân, chỉ đạo lựa chọn những nội dung công việc phù hợp với điều kiện và khả năng của nhân dân từng xã để làm trước, làm điểm tạo tiền đề thuận lợi cho các bước tiếp theo./.

 TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn, Báo cáo số 3548/BC-SNN, ngày 30 tháng 12 năm 2024, đánh giá kết quả thực Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, đề xuất thực hiện giai đoạn 2026-2030 ngày 30 tháng 12 năm 2024.

2. Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 22/03/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia về xã nông thôn mới (NTM) nâng cao giai đoạn 2021-2025.

3. Kết luận số 1183-TB/TU ngày 28/9/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ùy Hải Dương.