Khoản 3 Điều 2 Luật an ninh mạng định nghĩa “Không gian mạng là mạng lưới kết nối của cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, bao gồm mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu; là nơi con người thực hiện các hành vi xã hội không bị giới hạn bởi không gian và thời gian”.

Trong không gian mạng, mạng xã hội đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Mạng xã hội có thể hiểu là một trang web hay nền tảng trực tuyến với rất nhiều dạng thức và tính năng khác nhau, giúp mọi người dễ dàng kết nối từ bất cứ đâu.

Mạng xã hội là hệ thống những mối quan hệ giữa con người với nhau trên nền tảng Internet với nhiều mục đích khác nhau không phân biệt không gian và thời gian. Những người tham gia vào mạng xã hội gọi là cư dân mạng. Trên thế giới có hàng trăm mạng xã hội khác nhau. Các trang mạng xã hội phổ biến như Facebook, Youtube, WhatsApp, Skype, Qzone, WeChat, Instagram, Twitter, Flickr, Google Plus, Go.vn, Baidu Tieba. Ở Việt Nam cũng xuất hiện nhiều mạng xã hội, trong đó có một số mạng xã hội phổ biến, đó là Facebook, Zalo, Youtube, Twitter, Instagram, Google Plus, Go.vn, Tinhte...

Việt Nam là nước có số người dùng Internet và mạng xã hội thuộc tốp đầu trên thế giới. Đến đầu năm 2023 có hơn 77.930.000 người dùng internet chiếm 78,6% dân số. Tháng 1 năm 2024 có 72.700.000 triệu người dùng mạng

xã hội (chiếm 73,3% dân số); và hơn 436 mạng xã hội đang hoạt động, đứng thứ 7 trong 10 nước có số người sử dụng Mạng xã hội nhiều nhất thế giới.

Internet và mạng xã hội mang lại nhiều giá trị tích cực như: cho phép tìm kiếm thông tin dễ dàng; gặp gỡ, giao lưu, gắn kết cộng đồng, trao nhận, chia sẻ tình cảm; tìm kiếm việc làm, quảng cáo, kinh doanh và giải trí. Sự xuất hiện của mạng xã hội đã tạo ra những giá trị mới, đem lại hiệu quả cho nền kinh tế, thúc đẩy sự phát triển giáo dục - đào tạo và các lĩnh vực khác của đời sống xã hội.

Bên cạnh những giá trị tích cực, mạng xã hội cũng bộc lộ những mặt trái và hệ lụy của nó đối với sự phát triển của đất nước, mạng xã hội “được ví như con dao 2 lưỡi ẩn chứa nhiều vấn đề bất cập và hiểm họa khó lường đối với người sử dụng không đúng mục đích. Thực tế, bên cạnh các thông tin bổ ích, có giá trị đối với xã hội thì còn vô số thông tin, hình ảnh có nội dung xấu, độc có thông tin sai trái như: xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng, chống phá đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, phủ nhận thành tựu của công cuộc đổi mới, bịa đặt, vu cáo, nói xấu các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, gây chia rẽ đoàn kết nội bộ, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ta trên mọi lĩnh vực. Tác hại của những thông tin xấu độc trên MXH do các thế lực “mạng đen” tung ra có tác động tiêu cực đến tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, gây nghi ngờ, gieo rắc sự hoang mang, dao động, làm giảm sút lòng tin của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Trong công tác thông tin, tuyên truyền, chúng lợi dụng các sơ hở trong phát ngôn, báo chí, truyền thông của cá nhân, tổ chức trong nước… hòng phủ nhận, xuyên tạc, phát tán, thẩm thấu các tư tưởng, quan điểm sai trái, gây bất an, phân tâm về tư tưởng, gieo rắc sự hoài nghi, giảm sút niềm tin của nhân dân đối với Đảng, tăng thêm sự bất mãn và tinh thần chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Sử dụng các hình thức, thể loại văn học, bài chính luận, nghị luận, bình luận, phóng sự kết hợp với các loại công bố, tuyên bố, tuyên ngôn, thư ngỏ, thư kiến nghị, thơ văn, cắt xén hình ảnh, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), video clip, nhạc chế; lấy Internet làm nền tảng, sử dụng các blog, website, dịch vụ điện tử (e-mail), các trang mạng xã hội Facebook, Zalo, tiktok, các dịch vụ chat, nhắn tin, hội thoại, truyền thoại (VoIP), Twitter, Youtube, MySpace... để đăng tải, phát tán thông tin xấu độc, phản động. Chúng mở các chuyên trang, chuyên mục của tổ chức, cá nhân lập diễn đàn (forum), hội nhóm… lôi kéo, tập hợp lực lượng; lấy các báo đài phát thanh, truyền hình ở nước ngoài làm phương tiện tấn công nhằm tạo ra các các luồng tư tưởng tiêu cực trên không gian mạng và trong xã hội, kích động các hành động biểu tình, gây rối, chống đối Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật, gây rối trật tự công cộng, gây mất ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Trước thực tế đó, việc cần làm ngay để bảo vệ nền tảng tư tưởng, đường lối, quan điểm của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch là nhiệm vụ hết sức cấp bách, trước mắt cũng như lâu dài.

Nhận diện và đấu tranh phản bác một số quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận của các thế lực thù địch hiện nay là biện pháp quan trọng trong bảo vệ nền tảng tư tưởng, đường lối, chủ trương của Đảng, đặc biệt chỉ rõ nội dung, âm mưu, thủ đoạn của chúng tập trung chống phá vào thời điểm chúng ta đang chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XIV là vấn đề cấp thiết hiện nay. Trên cơ sở đó xác định một số giải pháp, nhiệm vụ chúng ta tham gia đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay.

Trường chính trị tỉnh Hải Dương (gọi tắt là trường Chính Trị tỉnh) là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Tỉnh uỷ, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Hải Dương.

Trường chính trị tỉnh có chức năng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức ở địa phương về lý luận chính trị - hành chính; đường lối, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; kiến thức và chuyên môn, nghiệp vụ về công tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị- xã hội; kiến thức về pháp luật và quản lý nhà nước và một số lĩnh vực khác; tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học về xây dựng đảng, xây dựng hệ thống chính trị ở địa phương

Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn và các đơn vị tương đương); trưởng, phó phòng, ban, ngành, đoàn thể cấp huyện và tương đương; trưởng, phó phòng của sở, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh và tương đương; cán bộ dự nguồn các chức danh trên; cán bộ, công chức cấp cơ sở và một số đối tượng khác về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; về đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; về nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Nhà nước và một số lĩnh vực khác.

Đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính cho cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở; cán bộ, công chức, viên chức của các cơ quan trong toàn tỉnh.

Bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước cho các chức danh lãnh đạo, quản lý cấp phòng và tương đương; kiến thức quản lý nhà nước theo tiêu chuẩn ngạch cán cự và tương đương, ngạch chuyên viên và tương đương, ngạch chuyên viên chính và tương đương.

Bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng lãnh đạo, chuyên môn, nghiệp vụ cho các chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý; cán bộ chuyên môn, nghiệp vụ của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể nhân dân cấp cơ sở. Bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho đại biểu hội đồng nhân dân cấp xã, cấp huyện.

Đào tạo, bồi dưỡng các chương trình khác, đối tượng khác theo sự chỉ đạo của Tỉnh ủy và do cấp thẩm quyền giao.

Phối hợp với Ban tuyên giáo Tỉnh uỷ và các cơ quan liên quan hướng dẫn và bồi dưỡng nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy cho đội ngũ giảng viên của Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện (Trung tâm Chính trị cấp huyện).

Tham gia tổng kết thực tiễn ở địa phương, cơ sở, tổ chức nghiên cứu khoa học phục vụ giảng dạy, học tập.

Mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng ngoài ngoài chỉ tiêu kế hoạch nhà nước theo chức năng, nhiệm vụ được giao và mở rộng các loại hình liên kết với các cơ sở đào tạo trong và ngoài tỉnh…

Trường Chính tỉnh Hải Dương góp phần nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch trong lĩnh vực tư tưởng, lý luận ... của các thế lực thừ địch.

Thứ nhất, tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm, bản lĩnh chính trị cho học viên: Giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Làm rõ âm mưu, thủ đoạn mới của các thế lực thù địch, của các đối tượng xấu trên Internet và mạng xã hội; những vấn đề, sự kiện mà chúng lợi dụng xuyên tạc, mức độ nguy hại, ảnh hưởng của các thông tin xấu, độc. Tổ chức trao đổi và làm rõ về thông tin xấu độc để mọi người nâng cao nhận thức, nhận diện được thông tin xấu, độc, có ý thức tự phòng vệ và ý thức ngăn chặn, phòng chống, đấu tranh phản bác thông tin xấu, độc.

Phổ biến, quán triệt đầy đủ nội dung Điều 288 của Bộ luật Hình sự 2015 về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông; Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15-7-2013 của Chính phủ và Thông tư số 09/2014/BTTTT ngày 19-8-2014 của Bộ Thông tin và Truyền thông về hoạt động quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử và mạng xã hội, những hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng mạng xã hội.

Thứ hai, tăng cường quản lý, nắm bắt kịp thời tình hình tư tưởng, làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ trong nhà trường và trong học viên: Không để xảy ra hiện tượng học viên bị kẻ địch móc nối, lôi kéo. Thực hiện nghiêm túc các quy chế, quy định về quản lý tài liệu, không để các ấn phẩm văn hóa độc hại, tài liệu phản động lọt vào, ảnh hưởng tới học viên, trang bị phương pháp tiếp cận thông tin trên mạng xã hội một cách khoa học và đúng đắn.

Ban giám hiệu cần sâu sát, nắm vững mọi hoạt động và tình hình tư tưởng cán bộ, giảng viên, học viên, nhất là khi những luồng quan điểm thù địch, chống đối “mới” xuất hiện, những biểu hiện lệch chuẩn trong nhận thức chính trị; đồng thời thường xuyên tìm hiểu, nắm bắt tình hình hoạt động của các đối tượng xấu, có nội dung giáo dục, định hướng, điều chỉnh nhận thức đúng đắn, kịp thời. Các cơ quan quản lý giáo dục phải có trách nhiệm trong quản lý thông tin có liên quan tới cán bộ, giảng viên, học viên nơi mình quản lý trên mạng xã hội. Yêu cầu cá nhân thuộc nhà trường mình quản lý lên tiếng khi tài khoản mạng xã hội của cá nhân bị hack hoặc bị giả mạo, để tránh bị lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, bôi nhọ, vu khống, hoặc bị lợi dụng phát tán thông tin xấu, độc cho người thân, bạn bè và cộng đồng mạng.

Thứ ba, Phổ biến hệ thống pháp luật về sử dụng Internet và mạng xã hội, định hướng học viên nắm bắt, và làm cầu nối tuyên truyền, phổ biến rộng rãi pháp luật của nhà nước, góp phần đưa luật an ninh mạng, luật thông tin- truyền thông vào cuộc sống, bảo đảm môi trường pháp lý bình đẳng và minh bạch, tạo ra khung pháp lý nhằm răn đe, xử lý cá nhân, tổ chức đưa tin xấu độc trên Internet và mạng xã hội. Xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật nhằm kích động gây bất ổn xã hội theo pháp luật.

Ban hành Bộ quy tắc sử dụng Internet và mạng xã hội trong nhà trường, yêu cầu cán bộ, giáo viên, nhân viên, người lao động và học viên cam kết sử dụng Internet, mạng xã hội đúng pháp luật, văn minh, có chủ đích, chấp hành đúng các quy định của pháp luật, đặc biệt là Luật an ninh mạng, Luật thông tin- truyền thông, Luật bưu chính- viễn thông, Luật hình sự…

Khuyến khích cán bộ, giáo viên, nhân viên, người lao động và học viên sử dụng tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng internet, mạng xã hội phục vụ nghiên cứu và học tập. Biến công nghệ thông tin, sử dụng internet, mạng xã hộ thành phương tiện phổ biến đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, khoa học- kỹ thuật và truyền thống văn hóa dân tộc.

Thứ tư, giúp học viên nhận diện, tự phòng chống các thủ đoạn, nội dung thông tin xấu, độc trên mạng xã hội. Chủ động, kịp thời cung cấp thông tin chính thống một cách đầy đủ, toàn diện. Đồng thời, chỉ rõ những thủ đoạn, tính chất nguy hại của thông tin xấu độc đối với xã hội; trang bị kiến thức cần thiết để mỗi học viên có thể tự sàng lọc, tiếp nhận thông tin hữu ích, chính thống, đồng thời “miễn dịch” với những thông tin xấu, độc làm nhiễu loạn môi trường xã hội.

Mỗi học viên tham gia mạng xã hội phải có kiến thức an ninh mạng cơ bản, biết nhận diện những trang thông tin, những diễn đàn trên mạng xã hội hay đăng tải những thông tin xấu độc, cảnh giác, thận trọng, sàng lọc, tiếp nhận thông tin hữu ích, chính thống, đồng thời có khả năng “miễn dịch” với những thông tin xấu, độc, có ý thức ngăn chặn, phản bác cái xấu một cách có lý, có tình, thuyết phục.

Đối với những bài viết, video có nội dung xấu, độc được phát tán trên mạng xã hội, mỗi cá nhân cần lên tiếng phản bác hoặc hạn chế sự lan truyền của chúng bằng cách lựa chọn ẩn bài viết, báo Spam để quản trị mạng xử lý.

Thứ năm, chủ động ngăn ngừa, giảm thiểu tiếp xúc của cán bộ, giáo viên, nhân viên, người lao động và học viên với các nguồn thông tin xấu, độc, đồng thời tích cực đấu tranh với những luận điệu chống phá của các thế lực thù địch.

Việc ngăn ngừa, giảm thiểu sự tiếp xúc đối với những thông tin xấu, độc là hết sức cần thiết, nhất là đối với những người trẻ tuổi, bản lĩnh chính trị còn chưa vững vàng, khả năng miễn dịch còn thấp. Để thực hiện điều này, mọi người không nên nghe, đọc, xem những đài, báo, trang mạng, bài viết, blogs, video của những phần tử chống đối, phản động.

Phát huy vai trò của nội san, website, đề tài khoa học, hội thảo, sinh hoạt khoa học, sinh hoạt chuyên đề, các chương trình nghiên cứu thực tế của giao viên, học viên trong đấu tranh phản bác những luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ, chống phá của các thế lực thù địch. Đầu tư trang bị hệ thống phương tiện, kỹ thuật hiện đại, quản lý kết nối mạng an toàn trong ngăn chặn các trang web, blog đăng tải những thông tin xấu độc trong nhà trường.