Tại một buổi họp báo tại Moskva vào tháng 7/2001, khi trả lời câu hỏi của các nhà báo tờ Đoàn Thanh niên Cộng sản (Komsomon) và báo Chân lý rằng: “Ngài đánh giá thế nào về sự đổ vỡ của Liên Xô?”. Tổng thống Vladimir Vladimirovich Putin đã nhấn mạnh: “Ai không tiếc cho sự đổ vỡ của Liên Xô, người đó không có lương tâm; Ai muốn khôi phục Liên Xô trong quá khứ, người đó không có đầu óc”.

Quả vậy, cho đến tận hôm nay, 30 năm sau sự kiện Liên Xô tan rã trong tâm trí của nhân loại có lương tâm và khối óc trên toàn thế giới thì Liên Xô và Cách mạng tháng Mười xứng đáng được gọi là vĩ đại!

Từ thực tiễn thế giới đương đại …

Sau khi Liên Xô tan rã, cục diện chính trị - an ninh thế giới có nhiều chuyển biến nhanh chóng, sâu sắc, khó lường. Đặc biệt, nổi bật là sự thay đổi lớn trong tương quan lực lượng giữa các nước lớn. Trật tự thế gới hai cực chấm dứt làm đảo lộn những mối quan hệ liên minh kinh tế, chính trị, quân sự, … Chủ nghĩa tư bản đã nhanh chóng chiếm lấy thế áp đảo. Tuy nhiên, ngay cả trong lúc tự hào và đắc thắng nhất, chủ nghiã tư bản lại càng bộc lộ những khuyết tật không thể chữa lành như: bóc lột, chiến tranh, … Những mâu thuẫn cơ bản của thời đại không những không giảm mà ngày càng trở nên gay gắt. Trong đó có mâu thuẫn giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản. Tất nhiên, đây không phải là nhân tố dung nhất chi phối thế giới. Một thế giới đa cực với một siêu cường và nhiều trung tâm đang hình thành.

Trong bối cảnh đó hiện nay, sự trỗi dậy của Trung Quốc là một hiện tượng mang tầm quốc tế. Với vị thế trở thành cường quốc, hơn nữa lại là cường quốc duy nhất có khả năng đe dọa vị trí số một của Mỹ, sự trỗi dậy của Trung Quốc đã đem lại cho chủ nghĩa xã hội những diện mạo mới. Thành công của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội mang đặc sắc Trung Quốc đã mở ra một khả năng - khả năng phát triển quá độ từ những nước có điều kiện kinh tế - xã hội chưa phát triển đầy đủ lên chủ nghĩa xã hội.

 Trong lịch sử nhân loại cũng đã có không ít những sự kiện, những quá trình, … ghi dấu ấn quan trọng trong tiến trình phát triển phát triển. Tuy nhiên, sự phát triển của khoa học và công nghệ, nhất là cuộc Cách mạnh công nghiệp lần thứ tư đã ghi một dấu ấn vô cùng sâu đậm, làm thay đổi căn bản, phương thức, quy mô… và tốc độ của sự phát triển. Những thành tựu của khoa học và công nghệ một mặt làm cho mối quan hệ và sự tác động giữa các quốc gia ngày càng phổ biến mang tính toàn cầu. Mặt khác, với ý nghĩa “ngày càng trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp”, khoa học và công nghệ đã trở thành điểm khải đầu cho mọi biến đổi của quá trình sản xuất; có vai trò mấu chốt trong việc khai thác, sử dụng và nâng cao hiệu quả các nguồn lực. Đó là chìa khóa mở ra cơ hội cho những quốc gia đi sau hiện thực hóa khát vọng phát triển phồn vinh mà ít phải trả giá.

Những năm gần đây, nhân loại đang phải đổi phó với những vấn đề cấp bách, mang tính toàn cầu: thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh… Đặc biệt là, sự tàn phá của Đại dịch Covid - 19. Thực tiễn càng cho thấy, để giải quyết những vấn đề này các quốc gia không thể đứng riêng rẽ, độc lập mà cần có sự tác lại với nhau. Đồng thời ngày càng cho thấy không thể giải quyết những vấn đề này khi mà sử hữu tư nhân về tư liệu sản xuất giữ vai trò thống trị…

Như vậy, từ thực tiễn thế giới đương đại chúng ta có thể khẳng định, chủ nghĩa tư bản với việc duy trì chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất và bóc lột đó không phải là một xã hội lý tưởng, không phải là cái đích của con người hướng tới. Chủ nghĩa xã hội hiện thực đã, đang và sẽ còn trải qua những khó khăn xong sự tan rã của Liên Xô không phải là căn cứ để phủ nhận những thành quả mà chủ nghĩa xã hội hiện thực đã đạt được. Thời đại ngày nay vẫn là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới.

… Chúng ta càng thấm thía ý nghĩa sâu sắc và tầm vóc thời đại của Cách mạng Tháng Mười

Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Mười đã mở ra thời đại mới trong lịch sử phát triển của nhân loại. Đó là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng Tháng Mười chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế” (1). Ngày nay, tình hình thế giới đã có nhiều đổi thay. Đồng thời, không ít những  kẻ giữ mối thâm thù với chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa xã hội hiện thực mưu toan thay đổi lịch sử; đổi trắng thay đen, ... nhưng Cách mạng Tháng Mười vẫn giữ nguyên giá trị thời đại:

Một là, thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười vĩ đại là minh chứng hùng hồn rằng chủ nghĩa xã hội là một xã hội cần phải và có thể được xây dựng trên thực tế

Cách mạng Tháng Mười Nga là sự bắt đầu của các cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa do giai cấp công nhân lãnh đạo giàng chính quyền và đi đến xóa bỏ ách bóc lột của giai cấp tư sản, địa chủ, phong kiến, đưa giai cấp công nhân và giai cấp những người lao động nói chung từ những người bị áp bức, bóc lột thành giai cấp lãnh đạo và làm chủ xã hội, đưa người lao động từ thân phận nô lệ trở thành tự do.

Đặc biệt, sự ra đời của nhà nước Nga Xô Viết - nhà nước xã hội chủ nghĩa - nhà nước nông - nông đầu tiên trong lịch sử nhân loại là sự mở đầu của kỷ nguyên phát triển qua độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.

Hai là, Cách mạng Tháng Mười Nga có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ và sâu sắc tới tiến trình lịch sử và cục diện thế giới đương đại

 Với thắng lợi này của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Từ đây, chủ nghĩa tư bản không còn là một hệ thống hoàn chỉnh duy nhất bao trùm thế giới. Đồng thời, cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động các nước; chỉ ra cho họ con đường, cách thức, biện pháp, … đề đi tới thắng lợi trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản và giai cấp tư sản, giải phóng mình khỏi áp bức, bóc lột; mở ra một thời kì mới trong lịch sử đấu tranh giải phóng của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc ở châu Á, châu Phi và Mỹ la tinh trong đó có Việt Nam.

Dưới ánh sáng của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại, hàng triệu, hàng triệu quần chúng nhân dân lao động tự khẳng định mình; say mê, sáng tạo, chung một khát vọng cùng nhau xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.

Thứ ba, Cách mạng Tháng Mười Nga đánh dấu bước chuyển biến về chất chủ nghĩa xã hội khoa học: từ lý luận đã trở thành hiện thực.

Từ sau Cách mạng Tháng Mười Nga, chủ nghĩa xã hội không dừng lại ở chỗ là một học thuyết, mà đã trở thành một chế độ xã hội hiện thực. Thực tiễn cũng cho thấy, Cách mạng Tháng Mười Nga đã trở thành một quá trình chính trị. mở đầu cho “một thời đại mới trong lịch sử loài người”, “một sự nghiệp mới mẻ sáng tạo ra một chế độ nhà nước xưa nay chưa từng có”. Trong lịch sử loài người cũng chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế. Có thể thấy Cách mạng Tháng Mười Nga là thắng lợi vĩ đại nhất của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức do giai cấp công nhân và đội tiền phong của nó là Đảng Bônsêvích lãnh đạo. Cách mạng Tháng Mười Nga đã lật đổ sự thống trị của giai cấp tư sản và giai cấp phong kiến địa chủ, lập nên chính quyền của những người lao động, từng bước hướng tới xây dựng một xã hội hoàn toàn mới, một xã hội không còn bóc lột. Chính thành công của Cách mạng Tháng Mười đã khai mở một thời đại mới trong sự phát triển của nhân loại trên toàn thế giới.

Thứ tư, Cách mạng Tháng Mười Nga đã khẳng định bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin

 Thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại đã làm sáng tỏ sự thống nhất về bản chất của chủ nghĩa Mác và chủ nghĩa Lênin. Đó là bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn.

Từ Cách mạng Tháng Mười Nga, từ thực tiễn thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và các nước Đông Âu và ngay cả những thất bại trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Đông Âu và Liên Xô đã cung cấp những bài học kinh nghiệm vô cùng quý giá để khẳng định giá trị khoa học và ý nghĩa sáng tạo, cách tân, đổi mới trong các luận thuyết của Lênin.

Kỷ niệm 104 năm Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại (7/11/1917 - 7/11/2021) trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động phức tạp, khó lường; các thế lực thù địch và cơ hội chính trị đang ra sức đầu cơ những sai lầm khuyết điểm của chủ nghĩa xã hội hiện thực; triệt để lợi dụng những thủ đoạn xuyên tạc, bôi nhọ, bóp méo sự thật; thúc đẩy diễn biễn hòa bình… nhằm chống phá quyết liệt chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa xã hội hiện thực cũng như xuyên tạc, phủ nhận giá trị và ý nghĩa thời đại của Cách mạng Tháng Mười Nga; những người cộng sản và nhân loại tiến bộ trên toàn thế giới cần nhận thức rõ có trách nhiệm và bổn phận không ngừng đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng xã hội chủ nghĩa; kiên trì hiện thực hóa lý tưởng Cách mạng tháng Mười.

Ôn lại ý nghĩa thời đại của cuộc cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại là thêm một lần chúng ta ngước nhìn về quá khứ để thêm tự hào và vững tin tiến lên phía trước./.

(1)  Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009, t. 12, tr. 300.