Điều 21, Điều lệ Đảng khóa XI quy định: Ở xã, phường, thị trấn có
từ ba đảng viên chính thức trở lên, lập tổ chức cơ sở đảng (trực thuộc cấp uỷ cấp
huyện). Ở cơ quan, doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp, đơn vị quân đội,
công an và các đơn vị khác có từ ba đảng viên chính thức trở lên, lập tổ chức đảng
(tổ chức cơ sở đảng hoặc chi bộ trực thuộc đảng uỷ cơ sở); cấp uỷ cấp trên trực
tiếp xem xét, quyết định việc tổ chức đảng đó trực thuộc cấp uỷ cấp trên nào
cho phù hợp; nếu chưa đủ ba đảng viên chính thức thì cấp uỷ cấp trên trực tiếp
giới thiệu đảng viên sinh hoạt ở tổ chức cơ sở đảng thích hợp.
Tổ chức cơ sở đảng dưới ba mươi đảng viên, lập
chi bộ cơ sở, có các tổ đảng trực thuộc.
Tổ chức cơ sở đảng có từ ba mươi đảng viên trở
lên, lập đảng bộ cơ sở, có các chi bộ trực thuộc đảng ủy.
Khoản 2, Điều 10, Điều lệ Đảng khóa XI quy định: Tổ chức cơ sở đảng được lập
tại đơn vị cơ sở hành chính, sự nghiệp, kinh tế hoặc công tác, đặt dưới sự lãnh
đạo của cấp uỷ huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh. Tổ chức đảng
trong Quân đội nhân dân Việt Nam và Công an nhân dân Việt Nam theo quy định tại
Chương VI. Việc lập tổ chức đảng ở những nơi có đặc điểm riêng theo quy định của
Ban Chấp hành Trung ương.
Như vậy, tổ chức cơ sở đảng là tổ chức cơ sở của
Đảng được lập ở đơn vị cơ sở; đơn vị cơ sở phải có từ ba đảng viên chính thức
trở lên; đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp ủy quận, huyện, thị xã, thành
phố thuộc tỉnh.
Trường hợp sau đây, cấp ủy cấp dưới phải báo cáo
và được cấp ủy cấp trên trực tiếp đồng ý mới được thực hiện: Lập đảng bộ cơ sở
trong đơn vị cơ sở chưa đủ ba mươi đảng viên.
Khoản 1, Điều 21, Điều lệ Đảng
khóa XI quy định: “Tổ chức cơ sở đảng (chi bộ cơ sở, đảng bộ cơ sở) là
nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở”.
Như vậy, tổ chức cơ sở đảng là một thuật ngữ dùng để chỉ một chi bộ cơ sở
hay một đảng bộ cơ sở ở một đơn vị cơ sở. Tổ chức cơ sở đảng có vị trí, vai trò
hết sức quan trọng. Trong hệ thống tổ chức và hoạt động của Đảng, tổ chức cơ sở
đảng là “nền tảng” của Đảng. Ở đơn vị cơ sở, tổ chức cơ sở đảng là “hạt nhân
chính trị”. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Mỗi chi bộ ta phải là một hạt
nhân vững chắc, lãnh đạo đồng bào thi đua yêu nước, cần kiệm xây dựng nước
nhà". Rằng "Mỗi chi bộ ta phải là một hạt nhân lãnh đạo quần chúng ở
cơ sở...".
Hạt nhân vừa thể hiện vị trí, vừa thể hiện vai trò của tổ chức cơ sở đảng ở
đơn vị cơ sở. Vai trò đó được thể hiện:
- Lãnh đạo các tổ chức: Chính quyền (Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân), Mặt
trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở như: Công đoàn, Hội
nông dân, Hội Liên hiệp phụ nữ, Đoàn thanh niên, Hội Cựu chiến binh cơ sở; lãnh
đạo các lĩnh vực của đời sống xã hội ở cơ sở như: Kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội, y tế, giáo dục, quốc phòng, an ninh,…. Bảo đảm cho các hoạt động của
các tổ chức, bảo đảm cho mọi lĩnh vực của đời sống xã hội ở cơ sở diễn ra theo
đúng định hướng của Đảng. Nếu không có tổ chức cơ sở đảng lãnh đạo ở đơn vị cơ
sở thì mọi hoạt động của các tổ chức, mọi hoạt động ở đơn vị cơ sở chỉ là tự
phát, mọi hoạt động trở nên mất phương hướng, không đúng theo định hướng chính
trị của Đảng.
- Tổ chức cơ sở đảng (Chi bộ cơ sở, đảng bộ cơ sở) là
trung tâm đoàn kết, quy tụ, tập hợp mọi lực lượng ở cơ sở thành một khối thống
nhất ý chí và hành động, tạo ra sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi các nhiệm
vụ chính trị của cơ sở, góp phần thực hiện thắng lợi mọi đường lối, chủ trương
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thực tiễn cho thấy, bất kỳ ở đâu,
khi nào, công việc gì mà nội bộ đoàn kết, thống nhất từ Thường trực đến Ban Thường
vụ, Cấp ủy, tổ chức đảng, đơn vị sẽ tạo ra sức mạnh, thực hiện thắng lợi mọi
nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Ngược lại, nếu nội bộ mất đoàn kết; chia rẽ bè
phái, phe cánh; cấp ủy viên, đảng viên không gương mẫu thì không tập hợp được lực
lượng, không hoàn thành được nhiệm vụ được giao.
- Tổ chức cơ sở đảng còn là nơi giáo dục, tổ chức, động viên nhân dân thực
hiện có hiệu quả Cương lĩnh, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của
Nhà nước, góp phần xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh.
Như vậy, tổ chức cơ sở đảng (chi bộ cơ sở, đảng bộ
cơ sở) có vị trí, vai trò hết sức quan trọng không chỉ trong hệ thống tổ chức,
hoạt động của Đảng mà còn có vị trí, vai trò hết sức quan trong ở đơn vị cơ sở.
Vì vậy, Đảng ta luôn khẳng định và ghi rõ trong Điều lệ: Tổ chức cơ sở
đảng (chi bộ cơ sở, đảng bộ cơ sở) là nền tảng của Đảng, hạt nhân chính trị ở
cơ sở. Các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể; mọi cán bộ,
đảng viên và nhân dân cần nhận thức sâu sắc và đầy đủ hơn nữa để xây dựng chi bộ,
đảng bộ cơ sở trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu;
góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị ở cơ sở và góp thực hiện thắng
lợi mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước./.
Lê Văn Thủy
Trường khoa
Xây dựng đảng