1. Ý thức tham gia giao thông ở Việt Nam.

Trước khi Nghị định 168/2024/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe (gọi tắt là Nghị định 168/NĐ-CP) có hiệu lực, tình trạng vi phạm luật giao thông vẫn diễn ra phổ biến trên cả nước. Một số hành vi vi phạm điển hình có thể kể đến như:

- Vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, đi sai làn đường;

- Không đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông bằng xe máy;

- Lái xe trong tình trạng có nồng độ cồn vượt mức cho phép;

- Sử dụng điện thoại di động khi lái xe;

- Lấn chiếm vỉa hè, lòng đường gây mất trật tự giao thông...

Bên cạnh đó, sự chủ quan, thiếu ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông đã dẫn đến nhiều vụ tai nạn đáng tiếc, gây tổn thất lớn về con người và tài sản. Dù các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp xử lý vi phạm nhưng mức độ tuân thủ luật giao thông vẫn chưa đạt hiệu quả mong muốn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có những biện pháp mạnh mẽ và quyết liệt hơn để nâng cao ý thức của người tham gia giao thông.

Trước thực trạng đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Theo Nghị định này nhiều điều khoản mới quy định nhằm tăng cường quản lý và nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông đường bộ. Điểm nổi bật là cơ chế trừ điểm và phục hồi điểm trên giấy phép lái xe, tăng mức xử phạt vi phạm giúp nâng cao trách nhiệm của người tham gia giao thông và tạo ra sự răn đe mạnh mẽ đối với các hành vi vi phạm.

2. Khái quát về quy định trong Nghị định 168/2024

Nghị định 168/2024/NĐ-CP đưa ra một số quy định quan trọng nhằm nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, cụ thể:

- Áp dụng cơ chế trừ điểm trên giấy phép lái xe: Mỗi tài xế sẽ có 12 điểm mỗi năm. Nếu vi phạm, điểm sẽ bị trừ theo mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm. Khi bị trừ hết điểm, tài xế sẽ phải thi lại để được cấp lại giấy phép lái xe.

- Cơ chế phục hồi điểm: Người vi phạm có thể được phục hồi điểm bằng cách tuân thủ quy định giao thông trong một khoảng thời gian nhất định hoặc tham gia khóa học giáo dục pháp luật giao thông.

- Tăng mức xử phạt đối với các hành vi nguy hiểm: Các vi phạm như vi phạm nồng độ cồn, chạy quá tốc độ, đi ngược chiều đều có mức phạt tăng cao hơn trước đây, nhằm tạo sức răn đe mạnh mẽ.

- Tăng cường giám sát và xử lý vi phạm qua hệ thống camera giao thông: Việc áp dụng công nghệ vào quản lý giao thông giúp phát hiện vi phạm một cách chính xác và kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả xử phạt.

3. Tác động của Nghị định 168/2024/NĐ-CP đến ý thức tham gia giao thông của người dân

Thứ nhất, nâng cao ý thức tuân thủ luật giao thông.

Nhờ những quy định mới của Nghị định 168/2024/NĐ-CP, ý thức của người tham gia giao thông đã có những thay đổi đáng kể. Nhiều tài xế đã có ý thức cao hơn khi lái xe để tránh bị trừ điểm hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính với mức tiền cao. Các hành vi vi phạm phổ biến trước đây như vượt đèn đỏ, sử dụng điện thoại khi lái xe, đi sai làn đường đã giảm đáng kể. Bên cạnh đó, việc nâng cao mức xử phạt đối với hành vi vi phạm nồng độ cồn đã góp phần hạn chế đáng kể tình trạng lái xe khi đã uống rượu bia.

Thứ hai, giảm thiểu tai nạn giao thông

Theo thống kê trong tháng 1/2025, số vụ tai nạn giao thông trên toàn quốc giảm 26,29% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong dịp Tết Nguyên đán, số người chết và bị thương do tai nạn giao thông cũng giảm đáng kể. Những con số này là minh chứng rõ ràng cho tác động tích cực của Nghị định 168/2024/NĐ-CP đối với tình hình giao thông tại Việt Nam.

Thứ ba, sự phản hồi từ dư luận và cơ quan chức năng

- Đối với dư luận, đa phần dư luận người dân đồng tình với các quy định mới và nhận thức được rằng việc tăng mức xử phạt không chỉ nhằm mục đích răn đe mà còn giúp bảo vệ tính mạng của chính họ và những người xung quanh.

- Đối với cơ quan chức năng, lực lượng cảnh sát giao thông đã tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật bằng nhiều hình thức khác nhau để giúp người dân hiểu rõ hơn về tinh thần của Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Đồng thời, việc áp dụng công nghệ trong giám sát giao thông cũng giúp lực lượng chức năng dễ dàng phát hiện và xử lý vi phạm một cách minh bạch, công bằng hơn.

Đối với Hải Dương thì Hải Dương là một trong những tỉnh có lưu lượng phương tiện tham gia giao thông lớn, đặc biệt trên tuyến Quốc lộ 5 – huyết mạch giao thông kết nối Hà Nội với Hải Phòng. Trước khi Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực, tình trạng vi phạm giao thông tại Hải Dương khá phổ biến, đặc biệt là vi phạm nồng độ cồn và đi sai làn đường trên các tuyến đường chính. Tuy nhiên, sau khi Nghị định 168/2024/NĐ-CP được triển khai, công tác kiểm tra, xử phạt được thực hiện nghiêm túc hơn, góp phần thay đổi thói quen tham gia giao thông của người dân địa phương.

Theo số liệu thống kê của Công an tỉnh Hải Dương, trong hai tháng đầu năm 2025, số vụ tai nạn giao thông giảm 18% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, các lỗi vi phạm liên quan đến nồng độ cồn giảm mạnh, nhờ mức xử phạt nghiêm khắc theo Điều 7 của Nghị định 168/2024/NĐ-CP, trong đó quy định phạt tiền từ 6 – 40 triệu đồng và tước giấy phép lái xe từ 10 – 24 tháng đối với các trường hợp vi phạm nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, Hải Dương cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền với nhiều hình thức như phát thanh, biển báo, áp phích tại các nút giao thông trọng điểm, giúp nâng cao nhận thức của người dân. Các doanh nghiệp vận tải tại địa phương cũng tích cực phối hợp với cơ quan chức năng để phổ biến các quy định mới đến tài xế, giảm thiểu tình trạng vi phạm giao thông.