Tổng kết thực tiễn là một khâu không thể thiếu và có vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển của lý luận. Tổng kết thực tiễn, xét về bản chất là quá trình bằng tư duy khoa học với phương pháp biện chứng duy vật làm cơ sở để chủ thể tổng kết, phân tích, đánh giá, khái quát kinh nghiệm thực tiễn nhằm kiểm tra sự đúng sai của lý luận, từ đó bổ sung, hoàn thiện, phát triển lý luận và rút ra những bài học kinh nghiệm chỉ đạo tổ chức thực tiễn và hoạt động lý luận tiếp theo. Tổng kết thực tiễn là một cấu phần trong công tác nghiên cứu lý luận của Đảng, nhằm kiểm nghiệm các tri thức lý luận đã có, đồng thời thu thập, bổ sung những tri thức liên quan thực tiễn mới vào hệ thống lý luận của Đảng.

Tổng kết thực tiễn chỉ có giá trị và ý nghĩa khi những bài học kinh nghiệm được rút ra từ tổng kết thực tiễn có vai trò chỉ đạo hoạt động nhận thức và hoạt động tổ chức thực tiễn tiếp theo, nghĩa là phải gắn với định hướng nghiên cứu lý luận và định hướng chính sách. Do đó, về bản chất, tổng kết thực tiễn cũng là nghiên cứu lý luận.

Trong quá trình đổi mới ở nước ta, việc tăng cường tổng kết thực tiễn gắn với nghiên cứu lý luận đã góp phần “cung cấp nhiều luận cứ khoa học cho việc xây dựng, bổ sung và phát triển đường lối đổi mới của Đảng; góp phần tăng cường sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội”.

Đối với giảng viên Trường Chính trị

Cùng với hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn là hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển và phổ biến kiến thức, hoạt động nghiên cứu dẫn đến sự phát triển của kiến thức mới cũng như củng cố, thu thập, tổng hợp kinh nghiệm, kiến thức đã có đối với giảng viên trường chính trị. Trong đó, tổng kết thực tiễn là yếu tố, điều kiện nền tảng quan trọng để giúp một giảng viên thành công, góp phần tăng cường chất lượng giảng dạy và củng cố thêm nhiều kỹ năng cần thiết cho việc giảng dạy đạt hiệu quả, làm sáng tỏ một số vấn đề khoa học và giải quyết những vấn đề thực tiễn nảy sinh nhằm góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy. Từ đó, tạo điều kiện cho giảng viên tìm ra phương pháp giảng dạy có hiệu quả nhất, phù hợp nhất đối với từng đối tượng học viên, đồng thời, thông qua đó còn góp phần nâng cao kiến thức chuyên môn, bản lĩnh, kinh nghiệm, uy tín cho giảng viên và thương hiệu, uy tín cho nhà trường.

Giảng viên tổng kết thực tiễn tốt, nghiêm túc còn là cơ sở cho việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Trường Chính trị theo đúng chức năng, nhiệm vụ được quy định tại Quy định số 09-QĐi/TW, ngày 13 tháng 11 năm 2018 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đó là ngoài chức năng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức, viên chức ở địa phương, trường Chính trị tỉnh còn có chức năng, nhiệm vụ tham gia tổng kết thực tiễn ở địa phương, cơ sở, tổ chức nghiên cứu khoa học phục vụ giảng dạy, học tập.

Tổng kết thực tiễn còn giúp giảng viên trường chính trị có những kết quả phân tích, tổng hợp đánh giá cụ thể, khoa học, khách quan về một vấn đề nào đó hoặc một chính sách, đề án, chương trình… của địa phương. Từ đó làm cơ sở cho việc tham mưu, đề xuất chính sách; tham gia xây dựng hoặc đóng góp ý kiến xây dựng các chính sách, đề án, dự án… của địa phương.

Để hoạt động thực tiễn của giảng viên tại trường Chính trị Hải Dương đạt hiệu quả hơn cần tâp trung vào những nội dung đó là:

Tiếp tục tuyên truyền quán triệt, đổi mới nhận thức về mục tiêu, nhiệm vụ tổng kết thực tiễn của giảng viên trường chính trị

Đảng uỷ, Ban Giám hiệu, lãnh đạo khoa, phòng và giảng viên cần nhận thức đúng và đầy đủ hơn về mục tiêu, nhiệm nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của giảng viên trường chính trị hiện nay. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu. Trước đây, đã từng có quan niệm giản đơn, cho rằng việc giảng viên tham gia các hội nghị sơ kết, tổng kết của các ngành, địa phương; tham gia các kỳ họp của Hội đồng nhân dân cấp huyện là để có “thực tiễn” và đã tham gia tổng kết thực tiễn. Nay, quan niệm này càng không phù hợp thực tiễn và lý luận. Bởi, sự tham gia của giảng viên chưa rõ ràng, chưa có sản phẩm cụ thể để minh chứng. Ngoài ra, nhận thức như đã nêu đã lãng phí nguồn lực, chưa phát huy hết năng lực của giảng viên để góp phần tham gia tổng kết thực tiễn.

Trở lại quan điểm tổng kết thực tiễn của giảng viên trường chính trị là: “Hoạt động xem xét, đánh giá, nhìn nhận của giảng viên về quá trình tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nói chung; là sự khái quát, đánh giá những điều kiện thực tiễn đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội... đang diễn ra ở địa phương làm cơ sở tham mưu, đề xuất chính sách phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cơ quan đảng và nhà nước ở địa phương đồng thời chứng minh, làm sáng tỏ lý luận và bổ sung, phát triển lý luận trong tình hình mới”.

Như vậy, nhiệm vụ, nội dung và mục đích tổng kết thực tiễn của giảng viên trường chính trị hiện nay mở rộng hơn rất nhiều, chính vì thế việc quán triệt về mặt nhận thức cho bản thân từng giảng viên trong hoạt động tham gia tổng kết thực tiễn hiện nay là vấn đề quan trọng hàng đầu cần phải được quán triệt rõ đối với bản thân từng đồng chí giảng viên để từ đó hướng hoạt động tổng kết thực tiễn của mình đúng với mục tiêu, định hướng đặt ra.

Tiếp tục phát huy vai trò trong lãnh đạo quản lý, tạo động trong công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn

Đổi mới phương thức lãnh đạo, phương thức quản lý theo hướng quản trị hiệu quả, lấy chất lượng công tác làm thước đo đánh giá, phát huy đúng năng lực, sở trường của từng giảng viên. Tăng cường hơn nữa vai trò lãnh đạo của Đảng ủy, Ban Giám hiệu, lãnh đạo các phòng, khoa trong việc định hướng nội dung, kế hoạch nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của giảng viên hàng năm. Thống nhất tư duy nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn ngoài đáp ứng yêu cầu giảng dạy còn phải hướng đến mục tiêu xây dựng Trường Chính trị là trung tâm nghiên cứu khoa học về lý luận chính trị, tổng kết thực tiễn và tham mưu chính sách tại địa phương, khẳng định đúng, đủ vị thế của Trường Đảng như tinh thần Quy định số 09 - QĐi/TW ngày 13/11/2018 của Ban Chấp hành Trung ương, về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Từ đó, đặt nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn là một trong hai nhiệm vụ trọng tâm của cả nhà trường và của mỗi giảng viên, đặc biệt đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Nghiên cứu khoa học là yêu cầu bắt buộc đối với mọi cán bộ, giảng viên trong đó cần “phân luồng” đội ngũ giảng viên về năng lực, về sở trường chuyên môn gắn với đặt ra các yêu cầu trong nghiên cứu vừa đảm bảo đủ về lượng, nâng về chất và có sự tương trợ, giúp đỡ, bồi dưỡng lẫn nhau trong nội bộ trường. Từ đó, góp phần phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu kế cận kỹ năng, phương pháp nghiên cứu, về năng lực tổng kết thực tiễn và tham mưu chính sách.

Tạo động lực cho giảng viên bằng nhiều phương pháp khích lệ, động viên nhằm khơi dậy lòng đam mê nghiên cứu thông qua công tác quản lý trên tinh thần công tâm với cách đánh giá công bằng, khách quan, kịp thời ghi nhận, biểu dương những người có thành tích nổi bật trong nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn. Xây dựng nhà trường với các tiêu chí văn hóa Trường Đảng mẫu mực, là không gian khoa học, là nơi nâng đỡ và tạo điều kiện cho sự phát triển văn hoá, tri thức, khoa học bằng cách gắn chính sách đãi ngộ trong nghiên cứu đối với giảng viên đi kèm với những yêu cầu từng bước cao hơn về hiệu quả nghiên cứu và giảng dạy. Phát huy dân chủ để khuyến khích giảng viên, đặc biệt là giảng viên trẻ “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với đương đầu với khó khăn thử thách vì lợi ích chung” để có những đổi mới, đột phá trong tư duy nghiên cứu khoa học.

Tăng cường sự phối hợp, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa cán bộ, giảng viên của nhà trường với các trường trong khu vực, với các cơ quan, ban, ngành chuyên môm trong tỉnh, với các đơn vị nghiên cứu thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các Học viện khu vực. Qua đó, giảng viên nhà trường có điều kiện học tập, trao đổi kinh nghiệm, tri thức, phương pháp, cách nhìn nhận và xác định vấn đề trong nghiên cứu khoa học. Tăng cường hợp tác cùng các đơn vị bạn (các Trường Chính trị, các trường Đại học, các Học viện khu vực, các Viện nghiên cứu…) mở ra các hội thảo, các toạ đàm về nghiên cứu khoa học để lực lượng giảng viên của trường có điều kiện tham gia, nhằm mở ra cơ hội giao lưu, trao đổi kinh nghiệm nghiên cứu. Bên cạnh đó, các khoa, phòng chuyên môn phải thường xuyên quan tâm, kịp thời định hướng về nội dung và chủ đề nghiên cứu. Chính tại các đơn vị chuyên môn là nơi khởi xướng nội dung, tạo động lực và duy trì hoạt động khoa học trong lực lượng giảng viên.

Xây dựng cơ chế phối hợp giữa trường chính trị với các cơ quan chuyên môn trực thuộc Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh và các địa phương trong việc xác định nhiệm vụ nghiên cứu, tham gia tổng kết thực tiễn, tham mưu chính sách đạt hiệu quả

Trên cơ sở vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Trường Chính trị tỉnh trong trong công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn phục vụ hoạch định chính sách, tổ chức thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước tại địa phương. Cần xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả để trường chính trị, lực lượng giảng viên trường chính trị có điều kiện tham gia vào các hoạt động tổng kết thực tiễn, tham mưu xây dựng chính sách. Trên cơ sở đó xây dựng cơ chế xét duyệt, giao đề tài và phân bổ tài chính, kinh phí phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của trường chính trị mang yếu tố đặt thù đủ nguồn lực thực hiện và thực sự tạo được động lực cho lực lượng giảng viên và nâng chất lượng trong công tác nghiên cứu, tham mưu chính sách.

Cùng với cơ chế đặc thù, trường cần tăng cường tham mưu với Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân tỉnh xây dựng cơ chế đặt hàng trong nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn thông qua các đề tài, đề án, chương trình, kế hoạch của Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, các cơ quan trong hệ thống chính trị địa phương về các lĩnh vực mà thực tiễn đặt ra. Chủ động đề xuất với Tỉnh uỷ giao cho trường chủ trì các nhiệm vụ tổng kết thực tiễn ở cơ sở, tập trung vào các nội dung trong công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay; công tác quản lý nhà nước của chính quyền cơ sở trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở trong sạch, vững mạnh, phát huy quyền làm chủ của nhân dân; năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức ở cơ sở… Các công trình nghiên cứu giúp cho cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể ở địa phương vận dụng vào hoạt động lãnh đạo, quản lý, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình.

Thực hiện chế độ tham dự của giảng viên trường chính trị vào các hoạt động thu thập thông tin, số liệu, báo cáo phục vụ tổng kết các chương trình, kế hoạch, nghị quyết chuyên đề của Tỉnh, của các địa phương - có thể thực hiện thông qua cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ trực tiếp từ Hội đồng nghiên cứu khoa học các cơ quan tham mưu, giúp việc của Tỉnh uỷ để phục vụ tham mưu cho Tỉnh ủy trong việc xây dựng và ban hành các chỉ thị, nghị quyết của Tỉnh ủy nhằm triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng; sơ kết, tổng kết các chỉ thị, nghị quyết, quy định, kết luận của Đảng; cung cấp thông tin giúp Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo, quyết định, xây dựng các đề án, kế hoạch quan trọng, giải quyết, xử lý những vấn đề bức thiết liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh ở địa phương; công tác tham mưu trên lĩnh vực xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở địa phương.

Xây dựng kế hoạch, đề xuất nhiệm vụ tổng kết thực tiễn ở địa phương theo hướng thiết thực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đồng thời góp phần tích cực xây dựng chủ trương, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Tỉnh trong giai đoạn 2020 - 2025, tầm nhìn 2030, đặc biệt là Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tỉnh nhiệm kỳ 2020 - 2025 và Đại hội Đảng bộ các cấp, từ đó đề xuất các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn nhằm phục vụ công tác lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền các cấp; tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các cơ chế, chính sách, đề ra kế hoạch phát triển phù hợp với thực tiễn. Chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh trong tháo gỡ những khó khăn vướng mắc về cơ chế, chính sách, nhất là cơ chế tài chính cho hoạt động tổng kết thực tiễn, tư vấn chính sách cho tỉnh; đầu tư kinh phí thỏa cho hoạt động tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận để tạo động lực và tạo điều kiện cần thiết cho hoạt động nghiên cứu khoa học phát triển. Tiếp tục đổi mới việc quản lý tài chính trong tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, bảo đảm các điều kiện vật chất cho công tác nghiên cứu và ứng dụng vào thực tiễn; cần chú trọng khâu đánh giá, nghiệm thu sản phẩm nghiên cứu, bảo đảm tính khách quan, trung thực, khoa học.

Tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của Trường Chính trị và vai trò của giảng viên trong tổng - kết thực tiễn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng hệ thống chính trị địa phương

Trung ương do Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ban hành tại Quyết định 6468-QĐ/HVCTQG, ngày 21/12/2021 có quy định: “Giảng viên phải có năng lực giảng dạy và nghiên cứu khoa học”, “có nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập; phát triển lý luận; góp phần xây dựng đảng, hệ thống chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội ở địa phương”.

Tổng kết thực tiễn để phục vụ hoạt động nghiên cứu, giảng dạy; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng; cung cấp luận cứ khoa học, làm cơ sở cho việc tham mưu tư vấn, đề xuất chính sách với địa phương.

Thực hiện phương châm tổng kết thực tiễn của Trường Chính trị tỉnh phải tập trung vào: khái quát, phát hiện những vấn đề mới từ thực tiễn để phát triển lý luận; chú trọng nghiên cứu tổng kết thực tiễn để tư vấn, tham mưu chính sách. Xây dựng cơ chế, môi trường thi đua thiết thực, hiệu quả theo phương châm “5 tốt - 1 phải” là: “nghiên cứu tốt; dạy - học tốt; tham mưu tốt; quản trị tốt; tư vấn tốt và cá nhân phải tự nâng tầm”.

Ban Giám hiệu trường có những định hướng cụ thể, phù hợp với điều kiện, nguồn nhân lực của trường để khuyến khích, đào tạo, bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học của đội ngũ giảng viên; xây dựng những cơ chế thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, tích cực tham gia tư vấn chính sách cho tỉnh; quan tâm và tạo điều kiện cho giảng viên được tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn; xây dựng kế hoạch nghiên cứu khoa học từng năm.

Tiếp tục phát huy mạnh mẽ môi trường dân chủ, khuyến khích tìm tòi sáng tạo trong tham gia tổng kết thực tiễn ở địa phương, cơ sở, nghiên cứu lý luận phục vụ nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đáp ứng yêu cầu xây dựng trường chính trị chuẩn thông qua nhiều hình thức như: đẩy mạnh đăng ký nghiên cứu đề tài khoa học các cấp; tăng cường công tác nghiên cứu thực tế, hội thảo, tọa đàm khoa học, viết bài đăng Thông tin Lý luận - Thực tiễn và các tạp chí khoa học chuyên ngành Trung ương và địa phương. Phải coi dân chủ trong tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận là bảo đảm quyền và nghĩa vụ của các phòng, khoa, tất cả cán bộ, viên chức trong nhà trường được tự do sáng tạo, độc lập suy nghĩ, kiến nghị, được tôn trọng, tiếp thu ý kiến, vận dụng, sử dụng kết quả nghiên cứu trong các hoạt động tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chính trị, phù hợp với pháp luật hiện hành.

Nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn cho đội ngũ giảng viên gắn với tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm, đáp ứng yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng và tổng kết thực tiễn địa phương

Trước hết, đội ngũ giảng viên phải là những Đảng viên nêu gương về khát vọng cống hiến; dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, có tư tưởng đột phá vì sự phát triển của nhà trường và đóng góp cho sự phát triển chung của tỉnh. Phải xác định chất lượng giảng dạy và nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn có quan hệ mật thiết với nhau: giảng dạy tốt - nghiên cứu tốt; nghiên cứu tốt - giảng dạy tốt. Muốn nâng cao chất lượng bài giảng thì phải có nền tảng kiến thức tốt (cả kiến thức lý luận và thực tiễn), có phương pháp tư duy và lập luận tốt, tham gia tổng kết thực tiễn sẽ góp phần bổ sung thêm tri thức thực tế, nâng cao khả năng khái quát, rèn luyện kỹ năng tư duy cho giảng viên. Cần phải xác định rõ mục tiêu của nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn là để rèn luyện kỹ năng và nâng cao năng lực để phục vụ tốt hơn cho công tác giảng dạy. Chính vì vậy, giảng viên phải khắc phục cho được tư tưởng nghiên cứu, viết bài “cho đủ chỉ tiêu” quy định hàng năm. Phải đầu tư thời gian thoả đáng cho hoạt động nghiên cứu tổng kết thực tiễn của bản thân. Đề cao tính độc lập trong nghiên nghiên cứu, chỉ có độc lập trong tư duy và nghiên cứu thì những tri thức mà mình đúc kết được, rút ra được dù là khiêm tốn mới có giá trị thiết thực với bản thân.

Mỗi giảng viên cần tự xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện nhiệm vụ tổng kết thực tiẽn hàng năm gắn với việc học tập làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về “lý luận phải gắn thực tiễn”. Theo đó, đặt mục tiêu nâng “hàm lượng” thực tiễn qua từng bài giảng, từng đề thi, từng đề tài hướng dẫn khoá luận. Khi đủ quyết tâm thực hiện mục tiêu đó, giảng viên sẽ có giải pháp riêng mình trong quá trình rèn luyện, nâng chất công tác tổng kết thực tiễn của bản thân vì tính Đảng, vì lòng yêu nghề, vì lòng tự trọng và từng bước hình thành bản lĩnh vững vàng về chuyên môn theo tiêu chí của giảng viên Trường Đảng. Đó cũng là yêu cầu của tiêu chí giảng viên Trường Chính trị chuẩn theo Quy định số 11- QĐ/TW ngày 19/5/2021 của Ban Bí thư.

Thứ hai, cần tranh thủ sự quan tâm, tạo điều kiện của Lãnh đạo Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh; các cơ quan chuyên môn và các địa phương với công tác tổng kết thực tiễn của nhà trường. Tăng cường kết nối với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh để được hướng dẫn, hỗ trợ và tư vấn trong đề xuất nội dung điều tra, khảo sát, đánh giá thực tiễn ở huyện, tỉnh để cung cấp thông tin thực tế về thực trang hoạt động, triển khai các chỉ thị, nghị quyết cảu Trung ương, phục vụ công tác tổng kết thực tiễn của Học viện.

Cần quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học cả về quan điểm, nhận thức; về bản lĩnh chính trị và phẩm chất đạo đức; về lãnh đạo, quản lý; về chủ trương, chính sách, cơ chế; khuyến khích, đãi ngộ thích đáng đối cán bộ, viên chức tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần của các nhà khoa học có trình độ lý luận cao, giàu khả năng tư duy sáng tạo; đồng thời quan tâm xây dựng đội ngũ kế cận, vừa đáp ứng những nhiệm vụ trước mắt, vừa chuẩn bị tiềm lực cho sự phát triển lâu dài trong tương lai

Đội ngũ giảng viên cần nhận thức rõ tính thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn của mình

Đội ngũ giảng viên phải thực sự quán triệt nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, lấy thực tiễn làm điểm xuất phát và điểm đến của nghiên cứu lý luận.

Nguyên nhân về mặt phương pháp luận của tình trạng yếu kém, bất cập trong nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn chính là sự tách rời giữa lý luận và thực tiễn. Nếu tách rời thực tiễn và tổng kết thực tiễn không bám sát thực tiễn, không theo kịp sự vận động, biến đổi của thực tiễn thì nghiên cứu lý luận sẽ rơi vào tình trạng giáo điều, sách vở, thuyết lý chung chung, dừng lại ở những công thức đã có sẵn, ít có cái mới, đột phá, lý luận thiếu sức sống, thiếu tính thuyết phục. Mặt khác, nếu xa rời lý luận, không nắm vững linh hồn sống của lý luận, thì tổng kết thực tiễn, việc đề ra các chính sách cho thực tiễn sẽ thiếu chiều sâu, không đi vào được bản chất, quy luật vận động của thực tiễn, “hồn cốt” của thực tiễn, sẽ rơi vào tình trạng mô tả bề mặt, bề nổi của đời sống thực tiễn.

Như vậy, thực tiễn và lý luận, tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận tự chúng đòi hỏi phải có nhau, giả định lẫn nhau. Tuy nhiên trong mối quan hệ đó, thực tiễn phải là điểm xuất phát và điểm đến của nghiên cứu lý luận vì thực tiễn là cơ sở và mục đích của nhận thức.

Theo V.I. Lê-nin, quan điểm về đời sống, về thực tiễn phải là quan điểm thứ nhất và cơ bản của lý luận nhận thức. Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “Lý luận là đem thực tế trong lịch sử, trong kinh nghiệm, trong các cuộc tranh đấu xem xét, so sánh thật kỹ lưỡng rõ ràng, làm thành kết luận. Rồi lại đem nó chứng minh với thực tế. Đó là lý luận chân chính”. Chúng ta có lý luận Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là một thuận lợi rất quan trọng, song chưa đủ. Chúng ta phải thường xuyên bám sát thực tiễn, nắm bắt thực tiễn, kịp thời phát hiện những vấn đề, những mâu thuẫn, những điểm nghẽn cản trở sự phát triển; phải chú trọng nghiên cứu, phân tích, đánh giá, tổng kết thực tiễn để làm rõ các vấn đề lý luận còn chưa sáng tỏ. Không nắm bắt, bám sát, tổng kết thực tiễn, thì không thể bổ sung, phát triển lý luận, lý luận sẽ trở nên lạc hậu, xơ cứng, thiếu sức sống. Tổng kết thực tiễn phải được coi là phương pháp căn bản để bổ sung, phát triển lý luận, tìm lời giải cho lý luận. Trước đây chính các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lê-nin đã dạy rằng, những vấn đề đẩy lý luận vào con đường bế tắc chỉ có thể tìm thấy cách giải quyết từ trong thực tiễn.

Xây dựng đội ngũ chuyên gia nòng cốt về tổng kết thực tiễn, có cơ chế chính sách đặc thù

Đội ngũ đó thuộc các cơ cấu của hội đồng khoa học, là giảng viên tinh tuý từ các khoa phòng, phải có trình độ lý luận sâu sắc, am tường thực tiễn, thành thục về phương pháp và kỹ năng tổng kết thực tiễn. Cần tạo điều kiện để đội ngũ chuyên gia nòng cốt thường xuyên thâm nhập thực tiễn, tổng kết các mô hình, phong trào, tham gia đào tạo lý luận chính trị và định hình ý thức chủ động, tích cực về tổng kết thực tiễn trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành. Có cơ chế, chính sách đãi ngộ xứng đáng đối với đội ngũ chuyên gia nòng cốt để họ yên tâm công tác, trau dồi nghề nghiệp, dành tâm huyết cho nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn. Xây dựng hệ thống dữ liệu và trang bị các công cụ, phương tiện cần thiết để đội ngũ cán bộ chuyên trách nòng cốt thuận lợi trong tổng kết thực tiễn gắn với nghiên cứu lý luận, nghiên cứu khoa học.

Tranh thủ sự hỗ trợ từ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các học viện khu vực trong bồi dưỡng, phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu có trình độ chuyên môn, tư duy lý luận, kỹ năng nghiên cứu khoa học và tổng kết thực tiễn; tăng cường phối hợp mở các lớp, bồi dưỡng kỹ năng nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn cho đội ngũ giảng viên nhà trường; tạo điều kiện cho giảng viên trường chính trị tham gia các hội thảo khoa học lớn của Học viện để có cơ hội học hỏi, bổ sung kiến thức, học tập kinh nghiệm. Có cơ chế để giảng viên nhà trường có điều kiện tham gia các hoạt động khảo sát, tổng kết thực tiễn của học viện ở địa phương để có cơ hội rèn luyện, nâng cao năng lực nghiên cứu khoa, tổng kết thực tiễn, tham mưu, tư vấn chính sách cho trường và cho tỉnh.

Phát huy vai trò của Hội đồng khoa học nhà trường trong việc cụ thể hóa định hướng nghiên cứu thành các nhiệm vụ khoa học cấp trường và cấp tỉnh giai đoạn 2023 - 2025; phối hợp với các cơ quan, đơn vị đặc biệt là Sở Khoa học và Công nghệ kịp thời đề xuất với Tỉnh uỷ, Ủy ban nhân dân giao các nhiệm vụ nghiên cứu; tập trung nguồn nhân lực nâng cao chất lượng nghiên cứu, sử dụng và phát huy có hiệu quả các sản phẩm nghiên cứu góp phần xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Lãnh đạo nhà trường cần định hướng, đa dạng hoá phương thức tổng kết thực tiễn của đội ngũ giảng viên

Hoạt động tổng kết thực tiễn không chỉ nhằm mục đích phục vụ cho bài giảng, cho nội bộ nhà trường mà còn phục vụ cho hoạch định chủ trương, chính sách phát triển của địa phương. Ban Giám hiệu cần chỉ đạo các khoa chuyên môn chọn nội dung đề tài nghiên cứu có trọng tâm, trọng điểm, bám sát nhiệm vụ của trường và yêu cầu thực tiễn của địa phương. Trong những điều kiện cụ thể, cần hướng việc tham gia vào tổng kết vùng và cả nước góp phần tham vấn trong quá trình xây dựng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước.

Đa dạng hoá phương thức tổng kết thực tiễn, gắn tổng kết thực tiễn với nghiên cứu lý luận, nghiên cứu khoa học. Ngoài các phương thức tổng kết thực tiễn nhà trường đã và đang vận dụng, lãnh đạo nhà trường cũng như đội ngũ giảng viên có thể tiến hành tổng kết thực tiễn bằng những phương thức khác tuỳ theo tình hình và điều kiện cụ thể. Cụ thể như giảng viên có thể dành nhiều thời gian hơn để trực tiếp tham gia một số hoạt động thực tiễn ở địa phương. Có thể thực hiện luận chuyển có thời hạn đối với giảng viên nhằm học hỏi kinh nghiệm…

Xây dựng quy chế thi đua, khen thưởng để khuyến khích, tạo động lực cho đội ngũ giảng viên trong nghiên cứu tổng kết thực tiễn

Để hoạt động tổng kết thực tiễn thật sự hiệu quả và có chất lượng, Đảng uỷ, Ban Giám hiệu nhà trường cần mạnh dạn chỉ đạo xây dựng quy chế thi đua, khen thưởng đối với hoạt động này nhằm động viên, khuyến khích tài năng và lao động sáng tạo; bổ sung kết quả nghiên cứu như là một tiêu chí quan trọng trong công tác thi đua khen thưởng, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bổ nhiệm cán bộ để tạo động lực, kích thích đội ngũ giảng viên tích cực đối với hoạt động tổng kết thực tiễn.

Cần chủ động phối hợp với các cấp, các ngành để có những đề xuất, kiến nghị về chính sách, nguồn tài chính nghiên cứu khoa học; tìm cơ chế tài chính tốt nhất cho nghiên cứu tổng kết thực tiễn, phục vụ thực tiễn địa phương; đem lại động lực cho đội ngũ giảng viên thực hiện tốt nhiệm vụ tổng kết thực tiễn.