Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) trong trường học đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức pháp luật, hình thành ý thức công dân và xây dựng một môi trường học đường an toàn, lành mạnh. Việc trang bị kiến thức cơ bản về pháp luật giúp học sinh hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, từ đó giảm thiểu các hành vi vi phạm pháp luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm. Tuy nhiên, thực tế triển khai công tác này vẫn gặp không ít khó khăn, hạn chế đặc biệt tại các địa phương trong đó có tỉnh Hải Dương.

1. Tầm quan trọng của công tác PBGDPL trong trường học

PBGDPL trong trường học bao gồm việc lồng ghép các nội dung pháp luật vào chương trình giảng dạy, tổ chức các hoạt động ngoại khóa và xây dựng môi trường pháp lý trong nhà trường. Những nội dung này không chỉ giúp học sinh tiếp cận với pháp luật một cách dễ hiểu mà còn nâng cao khả năng áp dụng vào thực tế cuộc sống. Việc giáo dục pháp luật từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường tạo nền tảng vững chắc cho sự hình thành nhân cách, ý thức trách nhiệm công dân và hạn chế các hành vi vi phạm pháp luật trong tương lai.

Thực tế chúng ta thấy các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác này bao gồm: nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy và sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan chức năng... Một chương trình giáo dục pháp luật hiệu quả cần phù hợp với nhận thức của học sinh, có tính thực tiễn và giúp các em vận dụng được vào cuộc sống. Ngoài ra, việc nâng cao vai trò của giáo viên và tăng cường các hoạt động ngoại khóa có thể giúp học sinh tiếp cận với kiến thức pháp luật một cách linh hoạt hơn.

2. Thực trạng công tác PBGDPL tại tỉnh Hải Dương

Tại tỉnh Hải Dương, công tác PBGDPL đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Các trường học đã tích cực tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa, các buổi tuyên truyền pháp luật về pháp luật với sự tham gia của các chuyên gia của các cơ quan đóng trên địa bàn như: Cơ quan tư pháp, cơ quan công an... Nhờ đó, nhận thức pháp luật của học sinh ngày càng được cải thiện, góp phần giảm thiểu các hành vi vi phạm nội quy và pháp luật. Một số trường đã chủ động xây dựng tài liệu giảng dạy pháp luật bổ sung vào chương trình học chính khóa, tạo điều kiện cho học sinh tìm hiểu các quy định liên quan đến quyền trẻ em, an toàn giao thông, phòng chống bạo lực học đường..v.v.

Tuy nhiên, công tác PBGDPL tại Hải Dương vẫn còn một số hạn chế. Nội dung giảng dạy còn nặng về lý thuyết, thiếu tính thực hành, khiến học sinh khó tiếp thu và áp dụng vào thực tế. Đội ngũ giáo viên chưa được đào tạo chuyên sâu về pháp luật, dẫn đến việc truyền đạt kiến thức chưa thực sự hiệu quả. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và chính quyền địa phương chưa thực sự chặt chẽ, làm giảm tính đồng bộ và hiệu quả của chương trình PBGDPL.

Bên cạnh đó, một số học sinh vẫn còn tâm lý thụ động trong việc tìm hiểu pháp luật, chỉ tiếp cận thông tin khi có yêu cầu từ phía nhà trường mà chưa chủ động nghiên cứu, tìm tòi. Điều này đặt ra yêu cầu cần có các phương pháp giảng dạy mới mẻ, hấp dẫn hơn để kích thích sự hứng thú của học sinh đối với việc học tập và áp dụng pháp luật.

3. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL

Để nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL, cần có một hệ thống giải pháp đồng bộ, bao gồm đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên, tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và chính quyền địa phương, đồng thời xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi trong nhà trường. Cụ thể:

Thứ nhất, đổi mới phương pháp giảng dạy là giải pháp quan trọng để giúp học sinh tiếp thu kiến thức pháp luật một cách sinh động và hiệu quả hơn. Việc giảng dạy không nên chỉ dừng lại ở việc truyền tải lý thuyết mà cần có sự kết hợp giữa thực tiễn và trải nghiệm. Nhà trường cần tích cực sử dụng công nghệ thông tin, trình chiếu video, tổ chức các hoạt động mô phỏng xử lý tình huống pháp lý để học sinh có cơ hội tiếp cận và áp dụng pháp luật trong các tình huống thực tế. Ngoài ra, cần tăng cường các hoạt động trải nghiệm như phiên tòa giả định, đóng vai, sân khấu hóa các tình huống pháp luật để nâng cao sự hứng thú và khả năng vận dụng kiến thức của học sinh.

Thứ hai, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là yếu tố then chốt trong việc đảm bảo công tác PBGDPL đạt hiệu quả cao. Giáo viên giảng dạy pháp luật cần được đào tạo chuyên sâu về nội dung và phương pháp giảng dạy để có thể truyền đạt kiến thức một cách dễ hiểu và sinh động. Các khóa bồi dưỡng, tập huấn về giáo dục pháp luật cho giáo viên cần được tổ chức thường xuyên, có sự tham gia của chuyên gia pháp luật để cập nhật thông tin mới và phương pháp giảng dạy hiện đại. Đồng thời, việc mời các chuyên gia, luật sư tham gia giảng dạy hoặc tổ chức các buổi tọa đàm về pháp luật trong trường học sẽ giúp nâng cao tính thực tiễn và sự hấp dẫn của môn học này.

Thứ ba, tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và địa phương sẽ giúp tạo ra một môi trường học tập đồng bộ, trong đó học sinh không chỉ học pháp luật trong nhà trường mà còn được thực hành trong đời sống hàng ngày. Nhà trường có thể tổ chức các buổi sinh hoạt pháp luật dành cho phụ huynh, nhằm giúp họ hiểu rõ tầm quan trọng của việc giáo dục pháp luật và hướng dẫn con em thực hành các quy định pháp luật trong cuộc sống. Chính quyền địa phương cũng cần có sự hỗ trợ tích cực thông qua các chương trình phổ biến pháp luật, tổ chức các diễn đàn thảo luận pháp luật cho thanh thiếu niên.

Thứ tư, xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi trong nhà trường cũng là một yếu tố quan trọng. Nhà trường cần có các bảng thông tin về pháp luật, góc tư vấn pháp luật để học sinh dễ dàng tiếp cận với kiến thức pháp luật một cách thường xuyên. Đồng thời, việc thành lập các câu lạc bộ pháp luật trong trường học sẽ giúp học sinh có môi trường trao đổi, thảo luận về các vấn đề pháp lý một cách chủ động và tự nhiên hơn.

Như vậy, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong trường học đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý thức pháp luật cho thế hệ trẻ. Thực tiễn tại tỉnh Hải Dương cho thấy, mặc dù đã đạt được một số kết quả tích cực, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần cải thiện. Để nâng cao hiệu quả, cần đổi mới phương pháp giảng dạy, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, đẩy mạnh sự phối hợp giữa các bên liên quan và xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi trong nhà trường. Khi được thực hiện một cách hiệu quả, công tác PBGDPL sẽ giúp học sinh có ý thức tuân thủ pháp luật tốt hơn, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, phát triển bền vững./.