Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn giành sự quan tâm đặc biệt đến vấn đề giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Theo Hồ Chí Minh, đạo đức là gốc, là nền tảng của người cách mạng“Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nước thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”⁽¹⁾. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang; có đạo đức cách mạng thì gặp khó khăn, gian khổ, thất bại không rụt rè, lùi bước, khi gặp thuận lợi, thành công vẫn giữ vững được sự chất phác, khiêm tốn, lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa. Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, từ bài giảng đầu tiên trong tác phẩm Đường Kách mệnh (xuất bản năm 1927) đến bản Di chúc cuối cùng (hoàn chỉnh vào tháng 5/1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức và việc tu dưỡng đạo đức, coi đạo đức là “cái gốc” của người cách mạng, đạo đức cách mạng được Hồ Chí Minh xác định: Trung với nước, hiếu với dân; Yêu thương con người; Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; Tinh thần quốc tế trong sáng.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức các mạng, Đảng ta đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện theo tấm gương, đạo đức và phong cách của Người như Chỉ thị số 03-CT//TW, ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị “Về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; Chỉ thị số 05-CT/TW (15/5/2016) của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Kết luận số 01-KL/TW (18/5/2021) của Bộ Chính trị “Về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh””; Nghị quyết Trung ương 4 các khóa XI, XII, XIII;...

Ngày 09/5/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 144-QĐ/TW (09/5/2024) “Về quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới”. Quy định là bước bổ sung, hoàn thiện lý luận về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới như Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII yêu cầu; khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Trung ương đối với công tác xây dựng đảng về đạo đức, nhất là trong bối cảnh Đảng ta đang đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Quy định 144-QĐ/TW của Bộ Chính trị quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, gồm 05 nội dung vừa toàn diện, vừa cụ thể, dễ nhớ, dễ thực hiện và cũng dễ kiểm tra, cụ thể như sau: 1. Yêu nước, tôn trọng Nhân dân, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc; 2. Bản lĩnh, đổi mới, sáng tạo, hội nhập; 3. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; 4. Đoàn kết, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm; 5. Gương mẫu, khiêm tốn, tu dưỡng rèn luyện, học tập suốt đời.

Sau gần 40 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực. Cán bộ, đảng viên có rất nhiều cơ hội học tập, công tác, tu dưỡng phấn đấu, phát triển tài năng, nhiều người đã trở thành những tấm gương tiêu biểu của chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời kỳ đổi mới. Song, bên cạnh đó còn có một bộ phận cán bộ, đảng viên trước sự đam mê quyền lực, tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”,... Những biểu hiện tiêu cực về đạo đức sẽ gây sự tổn hại đến nền kinh tế - xã hội của đất nước, gây ảnh hưởng xấu đến lĩnh vực chính trị, gây tổn hại đế uy danh và sức lãnh đạo của Đảng, làm sói mòn niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước. Đồng thời, là điều kiện thuận lợi cho các thế lực thù địch lợi dụng chống phá cách mạng nước ta, gây những trở lực không nhỏ làm ảnh hưởng xấu tới công cuộc đổi mới, tới sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước của Đảng và nhân dân ta. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả thực hiện Quy định 144 của Bộ Chính trị về đạo đức cách mạng cho người cán bộ, đảng viên hiện nay là một vấn đề cấp thiết, đòi hỏi cần tập trung vào một số vấn đề sau:

Một là, Cấp ủy các cấp, tổ chức đảng, nhất là người đứng đầu tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện hiệu quả Quy định 144-QĐ/TW của Bộ Chính trị phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, tình hình của từng cơ quan, đơn vị, địa phương. Đồng thời, các cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên phải thường xuyên nghiên cứu, quán triệt, nhận thức đầy đủ và sâu sắc về tầm quan trọng và yêu cầu của công tác giáo dục đạo đức cách mạng; làm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên thấu suốt tình hình nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, địa phương đang đặt ra. Bên cạnh đó, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hiệu quả Chỉ thị 05-CT/TW, (15/5/2016) của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Quy định 08-Qđi/TW, (25/10/2018) của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trước hết là Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương; Kết luận số 21-KL/TW, (25/10/2021) của Ban Chấp hành Trung ương về đẩy mạnh xây dựn, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiến quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII, XIII về công tác xây dựng Đảng;...

Hai là, thực hiện nghiêm túc và hiệu quả nguyên tắc đạo đức “nói đi đôi với làm”. Người cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền muốn thu phục quần chúng, muốn quần chúng tin theo phải thực sự mẫu mực về phương pháp, tác phong làm việc, lời nói gắn với việc làm; giữ nghiêm nguyên tắc và kỷ luật, cẩn trọng và tỉ mỉ trong mọi công việc. Mỗi cán bộ, đảng viên phải tự giác học tập, thấm nhuần sâu sắc nguyên tắc “nói đi đôi với làm” và xác định đây chính là yêu cầu, phương châm, lẽ sống của người cán bộ, đảng viên; là biểu hiện cụ thể của nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, giữa ý thức đạo đức và hành vi đạo đức mà mỗi cán bộ, đảng viên phải nhận thức sâu sắc và thực hành thường ngày trong công việc và trong đời sống. Thực hiện “nói đi đôi với làm”, đồng nghĩa với việc cán bộ, đảng viên phải tránh các biểu hiện như: nói không đi đôi với làm, nói mà không làm, nói nhiều làm ít, nói một đàng làm một lẻo, dân chủ hình thức, che dấu khuyết điểm - thổi phồng thành tích, ...

Ba là, chú trọng và thực hiện nguyên tắc “xây đi đôi với chống”. Xây dựng đạo đức mới, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, nhất định phải chống những biểu hiện phi đạo đức, sai trái, xấu xa, nhất là chủ nghĩa cá nhân. Xây dựng đạo đức cách mạng, trước hết là tuyên truyền giáo dục phẩm chất chuẩn mực đạo đức cho mỗi người, trong từng gia đình, trong từng tập thể, cộng đồng. Xây dựng đạo đức bằng việc khơi dậy ý thức tự nguyện vươn lên của con người tới chân, thiện, mỹ, từ đó tạo ra năng lực tự trau dồi đạo đức trong mỗi con người, loại bỏ cái ác, cái xấu, cái vô đạo đức. Cần kết hợp giữa giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh với biện pháp hành chính, xử lý kỷ luật nghiêm minh, tăng cường đấu tranh chống lại những biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong nội bộ. Để thực hiện nguyên tắc này, yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên cần phải thường xuyên “tự soi”, “tự sửa”, “tự đánh giá” đúng những ưu điểm, khuyết điểm của bản thân và tìm biện pháp khắc phục, sửa chữa.

Bốn là, cán bộ, đảng viên phải tu dưỡng, rèn luyện đạo đức suốt đời, thực hiện nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình. Đây cũng là yêu cầu cốt lõi trong rèn luyện đạo đức bởi Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh rằng đạo đức cách mạng phải qua đấu tranh, rèn luyện bền bỉ mới thành, việc rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên phải giống như việc “rửa mặt” hàng ngày. Việc giáo dục đạo đức cách mạng phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, mọi lúc, mọi nơi, cán bộ, đảng viên giữ cương vị càng cao càng phải tích cực, liên tục học tập, rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng. Khi gặp việc thuận lợi không tự cao, tự đại, khi gặp việc khổ, việc khó thì không chùn bước, dám nghĩ, dám làm.

Quy định 144-QĐ/TW (09/5/2024) của Bộ Chính trị chính là văn kiện quan trọng thể hiện tư duy đổi mới, bám sát tình hình thực tiễn, yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng đề ra trong giai đoạn mới; là sự kế thừa, vận dụng và phát triển sáng tạo tác phẩm “Đạo đức cách mạng” của Chủ tịch Hồ Chí Minh viết năm 1958 trong thời kỳ mới; là cơ sở soi chiếu để lựa chọn được những cán bộ, đảng viên đủ đức, đủ tài phục vụ nhân dân, phụng sự sự nghiệp phát triển đất nước, góp phần thực hiện thành công mục tiêu đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hồ Chí Minh. Toàn tập, Tập 5, NXB. Chính trị quốc gia, HN, 2011, tr. 292

ThS. Đào Thị Lê, Giảng viên Khoa Xây dựng Đảng